توسعه کیفیت آموزش مهارت‌های اولیه بالینی و کاربرد آزمون بالینی ساختار یافته عینی: یک مطالعه اقدام‌پژوهی ترکیبی

زمینه و هدف: ارتقای کیفیت فرایند آموزش، از جمله اهدف اصلی اقدام‌پژوهی آموزشی در سطوح فردی و سازمانی است. مدیریت، سیستم را قادر می‌سازد تا ضمن جلوگیری از افت کیفیت آموزش، عملکرد سازمان در حوزه‌هایی که بیشترین تأثیر را بر برآیند آموزش و توانمندی دانشجویان دارد، بهبود بخشد. مطالعه حاضر با هدف بهبود کیفیت خدمات آموزشی مهارت‌های بالینی مقدماتی دانشجویان با رویکرد اقدام‌پژوهی و استفاده مناسب از منابع انجام شد. روش کار: این پژوهش از نوع اقدام‌پژوهی ترکیبی متوالی بود. مشارکت‌کنندگان بعد کیفی تحقیق را خبرگان حوزه آموزش، دانشجویان و صاحبان فرایند آموزش گروه فن و داخلی جراحی دانشکده پرستاری و مامایی رازی کرمان تشکیل دادند. سنجش وضعیت موجود امکانات و منابع در بعد کمی نیز با استفاده از فرم جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامه نظرسنجی دانشجویان و چک‌لیست توانایی‌های مقدماتی بالینی انجام شد. چرخه اقدام‌پژوهی مبتنی بر طرح و برنامه‌ریزی برای حل مشکل، اجرای برنامه و ارزیابی و مطالعه و تثبیت عملکرد بود. مشکلات مهارت‌های مقدماتی بالینی دانشجویان و علل احتمالی به وجود آورنده آن مشخص گردید. راه‌حل‌های پیشنهاد شده جهت ارتقا شامل اصلاح فضای آموزشی آزمایشگاه مهارت بالینی (Skill lab) و بهبود فرایند ارزشیابی مهارت‌های عملی دانشجویان با برگزاری آزمون بالینی ساختار یافته عینی (Objective structured clinical examination یا OSCE) بود که به ترتیب به عنوان اولویت‌های قابل اجرا و مؤثر انتخاب گردید. یافته‌ها: آزمون‌های معمول توان کافی جهت بررسی شایستگی دانشجویان را نداشت و از عینیت و اعتماد کافی برخوردار نبود؛ به طوری که تفاوت معنی‌داری بین میانگین نمره مهارت‌های اولیه (از جمله تزریق، علایم حیاتی، پانسمان و...) در روش معمول نسبت به روش آزمون OSCE مشاهده شد (05/0 > P). همچنین، با توجه به نظرات دانشجویان، شیوه OSCE دارای اعتماد و دقت بیشتری می‌باشد و از امکانات مناسب‌تر و محتوای آموزشی مرتبط برخوردار است. نتیجه‌گیری: با اصلاح فضای آموزشی آزمایشگاه مهارت بالینی و برگزاری آزمون OSCE، می‌توان مهارت‌های مقدماتی بالینی را از حد دانش به سطح توانایی و کارکرد ارتقا داد. همچنین، موجبات افزایش کیفیت مطلوب ارایه خدمات سلامتی و مراقبت‌های بالینی و کاهش خطاهای مهارت‌های عملی توسط دانشجویان پرستاری را فراهم آورد.